Chứng khoán phải sinh là gì đó là câu hỏi mà rất nhiều người mới gia nhập vào thị trường chứng khoán tìm hiểu. Tuy nhiên đó không phải là một thuật ngữ xa lạ gì với những người đầu tư có kinh nghiệm. Người ta lựa chọn phái sinh vì nó đem lại lợi nhuận cả 2 chiều tăng và giảm, giao dịch có thể thực hiện ngay trong ngày được. Nhưng cổ phiếu thì không làm được điều đó, nó chỉ cho lời 1 chiều thôi tăng thôi và người đầu tư sẽ phải chờ đến T+2.
Như vậy bạn đã thấy sự hấp dẫn của phái sinh chưa? Bài viết này Wikiso sẽ giải đáp cho bạn toàn bộ thắc mắc liên quan đến phái sinh là gì? Cách đầu tư và những ưu điểm của phái sinh mà bạn không thể bỏ lỡ. Hãy cùng theo dõi hết bài viết hôm nay nhé.
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh được biết đến rất nhiều bởi vì nó là những công cụ tài chính quan trọng. Gái trị của chứng khoán phái sinh được cân đong đo đếm và phụ thuộc vào giá trị của một hoặc nhiều các tài sản cơ sở. Mục tiêu khi chơi chứng khoán phái sinh cũng có nhiều lắm, đa số người ta chơi vì các mục tiêu lớn như là phân tán rủi ro, bảo vệ lợi nhuận hoặc là tạo lợi nhuận ngay trong ngày.
Bạn có thể chơi chứng khoán phái sinh thông qua nhiều tài sản cơ sở khác nhau. Tài sản cơ sở phái sinh nghĩa là gì? Trên thị trường bây giờ có rất nhiều tài sản cơ sở được sử dụng cho phái sinh, chúng ta có thể kể đến 2 dạng cơ bản của các loại tài sản cơ sở. Loại đầu tiên là loại hàng hóa. Hàng hóa thì có thể hiểu nó đơn giản như là nông sản, thực phẩm, hay là các loại năng lượng, nhiên liệu,… một loại tài sản cơ sở nữa phổ biến hơn chính là công cụ tài chính. Bạn chắc đã nghe qua những thuật ngữ hết sức cơ bản của ngành đầu tư tài chính đó chính là cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất,… rồi đúng không?
Như vậy, có thể hiểu chứng khoán phái sinh ở Việt Nam đơn giản chỉ là một sản phẩm mà bạn được quyền đặt cược vào nó để nó vào cửa tăng hay cửa giảm. Điều lưu ý đó là chỉ số của nó là VN30. Nếu như sau khi đặt xong, chỉ số này tăng lên như những gì bạn tính toán và kỳ vọng ban đầu thì bạn đã có lợi nhuận rồi. Riêng về sản phẩm phái sinh thì ngành tài chính có một thuật ngữ chuyên ngành riêng để nói về nó đó chính là Hợp đồng tương lai chỉ số VN30.
Như vậy bạn đã hiểu phái sinh là gì và giao dịch chứng khoán phái sinh là gì chưa?
Vậy chứng khoán phái sinh tiếng anh là gì? Đó chính là Derivative securities.
Các loại chứng khoán phái sinh
Sản phẩm phái sinh là gì? Chứng khoán phái sinh hiện có khá nhiều loại tuy nhiên ở Việt Nam được triển khai 4 loại phái sinh chính.
Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn vì sao lại được xem là một loại chứng khoán phái sinh? Nó là gì, nó chính là một loại thỏa thuận giữ 2 bên người mua và người bán lập ra. Họ giao dịch một loại tài sản nhất định ở một thời điểm cụ thể nhưng thời điểm đó phải ở trong tương lai cơ. Mặc dù bán giao dịch trong tương lai nhưng mức giá bán lại sử dụng giá đang hiện hành ở thời điểm hiện tại.
sàn giao dịch hàng hóa phái sinh là gì
Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai cũng là một loại hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa. Loại hợp đồng này được niêm yết và giao dịch luôn trên Sở giao dịch chứng khoán.
Xem thêm: Gap là gì? Hiểu đúng về gap trong giao dịch forex và chứng khoán
Xem thêm: Sàn upcom là gì? Chia sẻ 5 bí kíp “đắt giá” kiếm tiền từ sàn upcom
Hợp đồng quyền chọn
Đối với loại hợp đồng này thì người nào mà đang nắm giữ nó thì sẽ có quyền được chọn. Tuy nhiên mọi thứ chỉ dừng lại ở đó thôi chứ người này không có trách nhiệm và nghĩa vụ mua hay bán tài sản. Cho dù nó có là tài sản cơ sở tại hiện tại hay là cả tương lai, cho dù mức giá áp dụng ở hiện tại hay tương lai.
Còn người bán hợp đồng có trách nhiệm phải thực hiện đúng với giao dịch khi người đang giữ hợp đồng thực hiện quyền của họ. Các quyền trong hợp đồng quyền chọn chính là quyền mua và quyền bán.
Hợp đồng hoán đổi
Cho những ai chưa biết thì hợp đồng này thực chất là một thỏa thuận của bên bán và cả bên mua. Cả 2 thống nhất hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các giao dịch tài chính, những công cụ, phương pháp liên quan đến giao dịch. Trong loại hợp đồng này thì đã nói rõ ràng luôn cả thời điểm nào là thời điểm bắt đầu hoán đổi dòng tiền. Đồng thời 2 bên áp dụng phươg pháp nào để tính toán cũng được đề cập đầy đủ trong hợp đồng hoán đổi luôn.
Trong 4 loại hợp đồng phái sinh này thì bạn cần chú ý đến hợp đồng tương lai. Loại hợp đồng này chính là sản phẩm chứng khoán phái sinh được dự đoán là sẽ đưa vào niêm yết và giao dịch ở trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Có những loại hợp đồng tương lai sẽ được niêm yết đó là hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu – cụ thể là VN30 và HNX30. Ngoài ra thì còn có loại hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ. Loại hợp đồng này có kỳ hạn là 5 năm.
Vì sao lại lựa chọn hợp đồng tương lai để đưa vào niêm yết đầu tiên. Lý do cũng khá là đơn giản thôi, vì tính chất của hợp đồng tương lai khá là đơn giản. Những tài sản cơ sở được gán vào hợp đồng cũng không mang quá nhiều rủi ro. Hơn thế nữa thì những tài sản đó còn có giá trị đại diện rất cao. Quan trọng hơn đó là những yêu cầu khi giao dịch hợp đồng tương lai cũng tuong tự như là khi chúng ta thực hiện các giao dịch cổ phiếu. Do đó người chơi sẽ dễ hiểu và dễ nắm bắt hơn, đồng thời cũng dễ quản lý để đề phòng các rủi ro có thể xảy ra.
Cách tham gia thị trường chứng khoán phái sinh là gì?
Nếu như bạn rất có hứng thú với thị trường chứng khoán phái sinh và các sản phẩm phái sinh của nó thì bạn có thể thực hiện đầy đủ các bước sau đây để tham gia được vào thị trường này.
Bước 1: Đây là bước để cho các bạn bắt đầu tạo tài khoản chơi chứng khoán phái sinh của mình. Tài khoản này có những điểm giống và khác so với chứng khoán truyền thống cho nên là cách tạo của nó cũng không giống với chứng khoán truyền thống đâu. Hiện có rất nhiều bên môii giới chứng khoán và tư vấn đầu tư chứng khoán hỗ trợ các bạn mở một tài khoản phái sinh. Hãy tìm cho mình một địa chỉ uy tín nhất để được tư vấn nhé. Tại bài viết này thì Wikiso không tiện giới thiệu cho bạn địa chỉ uy tín nào được vì sẽ dính quảng cáo mất J
Bước 2: Đây là bước để cho bạn tiến hành nộp tiền ký quỹ ban đầu. Đương nhiên để mua được sản phẩm phái sinh thì bạn phái có tiền trong tài khoản giao dịch. Nếu bạn có đủ tiền và giao dịch của bạn không lớn thì có thể mua đứt, còn nếu bạn không đủ số tiền cho giao dịch thì bạn có thể tiến hành ký quỹ và nộp một phần của hợp đồng mua bán đó thôi.
Bước 3: Đây là bước cho bạn tiến hành giao dịch phái sinh. Lúc này thì sau khi bạn tiến hành ký quỹ thì bạn đã có thể bắt đầu đặt lệnh được rồi.
Bước 4: đây là bước để cho bạn tiến hành thanh toán bù trừ. Vậy hành động này là gì? Nó có nghĩa là toàn bộ số lãi hay số lỗ mà nó phát sinh từ hợp đòng hằng ngày của bạn là bạn phải thanh toán hết. Như đã đề cập ở trên là bạn phải thanh toán lỗ trước 9h sáng ngày hôm sau. Còn giá trị lãi lỗ như thế nào thì nó còn dựa vào giá đóng cửa của giao dịch nữa.
Bước 5: Đây chính là giai đoạn mà bạn tiến hành theo dõi các loại tỉ lệ. Nếu số dư ký quỹ của bạn quá thấp bị thấp hơn tỷ lệ quy định khi bạn tiến hành ký quỹ thì sẽ có một cái margin call- được hiểu là cuộc gọi ký quỹ để bắt bạn lên bổ sung vào tài khoản để số dư đủ với yêu cầu đã ký. Ngược lại thì nếu như mà số dư của bạn nó nhiều quá thì bạn có quyền rút ra bớt đi.
Trên đây là 5 bước cơ bản để cho bạn có thể tiến hành chơi các loại sản phẩm phái sinh một cách đơn giản nhất. Đương nhiên các mẹo chơi thì nó còn tùy thuộc vào kinh nghiệ, sự nhạy bén với thị trường của bạn và tùy vào tình hình thực tế của thị trường chứ cũng không nói trước được điều gì cả.
Sự khác biệt của hợp đồng tương lai và cổ phiếu
Như đã đề cập ở trên thì hợp đồng tương lai chính là một loại sản phẩm phái sinh trong đầu tư chứng khoán. Nó được đưa vào niêm yết trên sàn giao dịch của Việt Nam và có rất nhiều điểm tương đồng khi giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên vì tính chất và mục đích của nó không giống nhau nên giữa 2 loại sản phẩm này ít nhiều phải có sự khác biệt. Vậy những khác biệt giữa chứng khoán và hợp đồng tuong lai là gì?
Về cơ bản thì khi giao dịch hợp đồng tương lai chúng ta cũng sử dụng các bước như là khi giao dịch cổ phiếu. Có 2 cách để các nhà đầu tư có thể tiến hành mua bán hợp đồng tương lai đó chính là thông qua dịch khớp lệnh hoặc cũng có tjeer dùng giao dịch thỏa thuận.
Điểm khác biệt đầu tiên của sản phẩm phái sinh chứng khoán hợp đồng tương lai với chứng khoán truyền thống đó chính là loại hợp đồng này sẽ có bảng giá riêng biệt. Căn cứ vào đâu mà các nhà đầu tư có thể đặt lệnh, đó chính là dựa vào kỳ vọng, những kinh nghiệm chơi chứng khóa lâu năm và sự nhanh nhạy với thị trường của họ. Khi tiến hành đặt lệnh và khớp lệnh để giao dịch loại phái sinh này thì cần sự cẩn trọng và tính toán kỹ càng nếu không thì cũng dễ thua lỗ lắm.
Khi mà kỳ vọng của nhà đầu tư là nó sẽ tăng thì họ sẽ thực hiện các lệnh mua còn nếu kỳ vọng của họ là giảm thì nhà đầu tư sẽ thực hiện các lệnh bán đi những hợp đồng đó. Riêng về điểm này thì nó cũng giống như chơi chứng khoán và các loại tiền ảo khác mà thôi.
Tuy nhiên thì phái sinh hợp đồng tương lai có chức năng đáo hạn còn cổ phiếu thì không, chính vì vậy mà các nhà đầu từ trước khi thực hiện các lệnh giao dịch mua bán thì cũng đã chọn được một hợp đồng nào mà mang lại một thời điểm đáo hạn phù hợp. Đó chính là một trong những mẹo và cách chơi hợp đồng tương lai để tránh thua lỗ và kiếm lời dễ hơn.
Điểm khác biệt lớn nhất giữ hợp đồng tương lai và cổ phiếu đó chính là việc đầu tư vốn. Trong cổ phiếu nếu như bạn muốn mua số cổ phiếu tương ứng với 10.000 đô la thì trong tài khoản giao dịch của bạn phải có đủ 10.000 đô la. Tương tự như thế nếu như bạn muốn bán cổ phiếu thì trong tay bạn phải nắm giữ đủ số lượng cổ phiếu mà bạn muốn bán.
Còn hợp động tương lai thì có chút khác một tí. Khi giao dịch hợp đồng tương lai thì bạn không nhất thiết phải có đủ số tiền để mua hợp đồng tương lai mới đủ điểu kiện giao dịch. Ngược lại bạn cũng không cần phải nắm giữ đủ tài sản cở sở để bán. Khi giao dịch hợp đồng tương lai bạn có thể dùng công cụ đòn bẩy. Lúc này bạn có thể cần làm quen với việc ký quỹ và thanh toán hàng ngày. Điều này sẽ tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tiếp cận gần hơn với các giao dịch có giá trị lớn.
Vậy ký quỹ trong giao dịch phái sinh là gì?
Như đã nói ở trên hình thức ký quỹ chính là điểm khác biệt lớn nhất của việc mua bán hợp đồng tương lai và mua bán cổ phiếu. Điều này chỉ xuất hiện ở các sản phẩm phái sinh mà thôi. Ký quỹ bạn có thể liên tưởng nó với việc đặt cọc trước một khoản tiền để có thể hoàn thành nghĩa vụ của bên mua cũng như bên bán khi chính thức ký kết hợp đồng giao dịch.
Vậy ký quỹ và tỉ lệ ký quỹ sẽ được quy định như thế nào và con số đó là bao nhiêu? Điều này sẽ tùy thuộc vào sự quy định của trung tâm lưu ký. Không có một giá trị tỷ lệ cụ thể nào, cũng không có một hợp đồng cụ thể nào cả. Mỗi giao dịch, mỗi hợp đồng sẽ được đề xuất một tỷ lệ ký quỹ khác nhau sao cho phù hợp nhất.
Trung tâm lưu ký sẽ quy định bên mua phải chuẩn bị trước bao nhiêu phần trăm giá trị hợp đồng mua bán mà họ đang muốn kí kết. Có thể là tỉ lệ 20:1, 50:1, 100:1, 200:1,… Vị thế của người mua càng cao thì bạn càng có nhiều cơ hội ký quỹ với tỷ lệ phần trăm nhỏ hơn.
Nếu như trong thời gian giữ vị thế, thị trường có vẻ đi theo chiều hướng xấu, vị thế của bạn bị đe dọa thì bạn có thể bị gọi lên ký quỹ thêm lần nữa để có thể tiếp tục hợp đồng và giữ nguyên vị thế.
Thanh toán hằng ngày trong giao dịch phái sinh là gì?
Điều này cũng đã được mình đề cập ở phần trên, bên cạnh ký quỹ thì thanh toán hàng ngày cũng chính là điểm khác biệt giữa giao dịch chứng khoán phái sinh và cổ phiếu. Cụ thể thanh toán hàng ngày là như thế nào và nó hoạt động như thế nào. Nhà đầu tư sau khi giao dịch mua bán sản phẩm chứng khoán phái sinh thì sẽ phải tiến hành việc trả các khoản lãi lỗ phái sinh từ hợp đồng đó hàng ngày – bạn lưu ý là thanh toán MỖI NGÀY nhé.
Trong trường hợp tài khoản phái sinh của bạn bị rơi vào cảnh lỗ ròng thì bạn bắt buộc phải trả đủ số lỗ phát sinh đó, thời hạn chậm nhất của việc thanh toán chính là 9h sáng ngày hôm sau.
Trong trường hợp tài khoản phái sinh của bạn may mắn nhận được lãi ròng thì nhà đầu tư là bạn sẽ được trả toàn bộ số lãi phái sinh sau 11h sáng của ngày hôm sau.
Còn giá trị lãi lỗ như thế nào thì còn tùy từng trường hợp chứ cái này cũng không có một công thức nhất định nào cả. Nó sẽ được tính toán dựa trên giá giao dịch đóng cửa ngày hôm đó. Nếu như hợp đồng tương lai chỉ số của bạn đến ngày đáo hạn rồi thì số lãi hay số tiền lỗ đó sẽ được tính dựa trên giá đóng cửa cuat ngày đáo hạn.
Như vậy bạn đã hình dung ra hình thức hoạt động của hợp đồng tương lai, ký quỹ và thanh toán hàng ngày chưa?
Cách tính toán quy mô hợp đồng phái sinh
Điểm này thì cũng tương tự như khi bạn mua bán cổ phiếu thôi, quy mô hợp đồng của bạn thì sẽ thể hiện được giá trị đầu tư mà bạn đang muốn mua bán có giá trị như thế nào, lớn hay nhỏ. Công thức để tính quy mô của các hợp đồng phái sinh là gì?
Quy mô hợp đồng phái sinh = giá của hợp đồng tương lai * hệ số nhân.
Bạn có thể áp dụng công thức này để tính toán xem quy mô đầu tư của mình là như thế nào từ đó có thể biết được vị thế của mình sẽ thay đổi như thế nào sau khi ký hợp đồng mua bán các sản phẩm chứng khoán phái sinh.
Những điểm bạn cần lưu ý khi tham gia mua bán sản phẩm chứng khoán phái sinh là gì?
Gia dịch các sản phẩm chứng khoán phái sinh thì bạn cần phải để ý một chút chứ nó cũng không hề đơn giản. Bao nhiêu tiền đổ dồn về đấy cũng không phải là câu chuyện dễ dàng. Lúc này bạn nhất định phải để ý đến 2 loại tỉ lệ đó chính là tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ và tỷ lệ tài khoản phái sinh.
Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ = Giá trị ký quỹ yêu cầu/Giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ
Tỷ lệ sử dụng tài khoản phái sinh = Giá trị ký quỹ yêu cầu/Giá trị tài sản ròng hợp lệ
Giá trị ký quỹ yêu cầu = IM + VM + DM
Các thành phần cụ thể trong công thức này được giải đáp là:
IM được hiểu là giá trị kỹ quỹ ban đầu dưới sự chi phối và quy định của Trung tâm lưu ký.
VM được hiểu là giá trị của việc lỗ ròng xảy ra trong phiên giao dịch, đương nhiên nếu như có lỗ thật thì mới tính được.
DM được hiểu là giá trị ký quỹ chuyển giao. Nó sẽ được sử dụng thay IM nếu như hơp đồng phái sinh đã đến ngày đáo hạn.
Giá trị tài sản ký quỹ hợp lệ được hiểu là số tài sản ký quỹ đúng yêu cầu, không sai phạm, hợp lệ đã được đưa lên trên Trung tâm lưu ký.
Như vậy bài viết này Wikiso.net đã giải đáp cho các bạn tất cả các thắc mắc liên quan đến phái sinh là gì và chứng khoán phái sinh có những đặc điểm nào giống và khác so với khi chơi chứng khoán thông thường. Bạn có thể tiến hành tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh nếu như bạn thật sự có nhu cầu.
Tuy nhiên vẫn như những bài viết khác của Wikiso. Chơi chứng khoán nó là một khoản đầu tư mạo hiểm nên cần phải tìm hiểu kỹ càng trước khi đổ tiền vào. Mỗi bài viết ở trên mạng bạn chỉ nên xem với tâm thế là tham khảo cho biết chứ đừng làm theo nó hoàn toàn vì thị trường mỗi lúc một khác, không thể bê nguyên kinh nghiệm của người khác áp dụng vào trường hợp của mình được, đúng không nào?
Hi vọng rằng sau bài viết này bạn đã có thể có cái nhìn tổng quan về hình thức chứng khoán phái sinh nói chung và hợp đồng tương lai nói riêng. Chúc các bạn có những khoản đầu tư chính xác và nhanh chóng sinh lời. Đừng quên thỉnh thoảng vào Web Wikiso của chúng tôi để đón đọc các bài viết thú vị khác nhé.
