Nếu như bạn là một người chuyên nghiên cứu về dinh dưỡng thì hẳn không còn lạ lẫm gì với khái niệm gạo lứt rồi. Nhưng đối với những bạn lần đầu có ý định giảm cân thì gạo lứt là gì vẫn luôn là một thắc mắc. Gạo lứt là gì mà ai cũng bảo là có tác dụng giảm cân?
Ngoài ra không ít người còn e ngại chưa dám dùng loại gạo này vì chưa có nhiều kiến thức về nó. Chính vì vậy bài viết hôm nay ngoài việc giới thiệu về gạo lứt, Wikiso còn giải đáp hết tất cả các thắc mắc thường gặp về loại gạo này. Từ việc có bao nhiêu loại gạo lứt, gạo lứt có tác dụng gì, giá bán gạo là bao nhiêu và chế biến nó như thế nào là tốt nhất,…. Do đó, hãy cùng theo dõi hết nội dung bài này bạn nhé!
Giải đáp thắc mắc Gạo lứt là gì?
Có nhiều thống kê cho rằng gạo lứt là một trong những loại gạo mang lại giá trị dinh dưỡng hàng đầu cho cơ thể. Không phải ngẫu nhiên mà nó có được vị trí đó, vì thực chất trong nội tại của hạt gạo này có những giá trị mà không loại gạo nào có thể có được.
Người miền Nam thì gọi tên là gạo lứt, còn người miền Bắc và miền Trung thì khôn có cách gọi chung cụ thể, mà mọi người vẫn chỉ miêu tả chung là loại gạo được xay nhưng giữ nguyên lớp cám gạo. Đây chính là lớp màng cám mà chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất. Thông thường chúng ta đi mua gạo ai cũng muốn mua loại gạo trắng cho đẹp mắt và yên tâm. Nhưng ít ai biết rằng nó quá trắng sáng như thế vì nó đã bị mất đi lớp cám chứa đầy chất có lợi cho sức khỏe rồi.
Về cơ bản thì một hạt gạp sẽ có 93% trọng lượng hạt gạo, còn vỏ mỏng chỉ chứa 7% trọng lượng của hạt gạo thôi. Nhưng có sự nghịch lý là trong 7% trọng lượng đó lại chứa đến hơn 65% hàm lượng dinh dưỡng của toàn bộ hạt gạo. Đây quả là một kiến thức thú vị phải không nào?
Đó là lý do vì sao dùng gạo lứt lại là cách bổ sung chất dinh dưỡng tự nhiên đối với cơ thể. Điểm khác nhau cơ bản của gạo lứt và gạo thường đều là ở quá trình xay xát, nếu như quá trình này được làm kỹ hơn thì gạo lứt cũng sẽ trở nên sạch sẽ, trắng sáng giống như gạo thường rồi.
Xét về thành phần dinh dưỡng của gạo lứt thì nó có rất nhiều những hoạt chất, những vitamin thiết yếu có lợi cho sự phát triển của cơ thể như là: tinh bột, chất đạm, chất xơ, các nguyên tố vi lượng như magie, canxi, sắt, selen, vitamin B1, B2, B3, B6,… Có thể nhận định rằng các hạt gạo tuy nhỏ mà có võ đúng không nào?
Phân loại gạo lứt
Nói gạo lứt là nói chung vậy nhưng trên thực tế gạo lút cũng có gạo lứt this, gạo lứt that. Nhìn chung loại gạo này sẽ được chia ra làm 4 nhóm cơ bản, cụ thể là:
Gạo lứt đỏ
Gạo lứt đỏ là loại gạo được trồng trong môi trường không có thuốc trừ sâu, đảm bảo sạch sẽ. Bởi vì khi xay xát chỉ bỏ một lớp vỏ mỏng ở ngoài nên nếu như trong quá trình trồng mà dùng các loại thuốc trừ sâu, kích thích thì chất lượng của hạt gạo sẽ không được đảm bảo.
Khi mà đã thu hoạch được, xay xát xong thì sẽ được cho vào túi và ép chân không để bảo quản được lâu, không bị mối mọt, ẩm mốc. Đây là loại gạo được những người đang có chế độ giảm cân, những người đi tập gym tin dùng.
Gạo lứt đen
Nếu xét về tác dụng tốt cho cơ thể thì gạo lứt đen chính là loại gạo xứng đáng đứng đầu bảng vàng. Đó chính là lý do mà nhiều người gọi loại gạo này là “siêu ngũ cốc”. Nó được nhận định là khả năng hỗ trợ điều trị các bệnh lý trong cơ thể rất tốt.
Gạo lứt đen chứa hàm lượng đường rất thấp, nhưng ngược lại hàm lượng chất xơ và các hợp chất thực vật lại rất cao. Nó được đánh giá là loại gạo giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư cho những người thường xuyên sử dụng.
Gạo lứt tẻ
Để cho dễ hiểu thì bạn hãy cứ nôm nam gạo lứt tẻ chính là loại gạo được lấy tư phần lúa gạo trắng thông thường mà chúng ta vẫn thường thấy, thường ăn. Có khác chăng chỉ là ở quá trình xay xát mình chỉ loại bỏ một lớp vỏ mỏng thôi, còn bột cám thì vẫn bám lại ở hạt gạo.
Gạo lứt nếp
Gạo lứt nếp cũng có năm bảy loại, có thể liệt kê qua một số cái tên như là nếp cái hoa vàng, nếp ngỗng, nếp hương, nếp than,… Nhưng được yêu thích và sử dụng nhất vẫn chính là gạo nếp nguyên cám của đặc sản nếp cái hoa vàng. Nếu như dùng gạo này để nấu rượu nếp cái hoa vàng thì mấy loại rượu tây, rượu ngâm cho xin cái “tuổi”.
Những công dụng tuyệt vời của gạo lứt
Nói đông nói tây mãi, khen gạo lứt tốt mãi nhưng tốt thế nào thì chưa kịp trình bày cho anh chị em cùng nghe. Dưới đây là các công dụng thần thánh mà gạo lứt mang lại cho sức khỏe người dùng.
Công dụng bảo vệ tế bào
Đây là kiến thức không phải ai khi sử dụng gạo lứt cũng biết đó là trong lớp cùi của gạo lứt thì có đến 120 chất chống oxy hóa. Mà những chất này lại là những yếu tố quan trọng hàng đầu giúp bảo vệ tế bào trước nguy cơ bị đào thải. Thường thì các tế bào trong cơ thể chúng ta vẫn hay bị tấn công bởi những gốc tự do được xâm nhập từ bên ngoài vào cơ thể theo nhiều con đường khác nhau, nếu như không có các chất chống oxy hóa thì sẽ bị tổn thương rất nghiêm trọng.
Hỗ trợ người bị tiểu đường
Như đã nói ở trên, trong gạo lứt chứa hàm lượng đường rất thấp. Có rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra là sử lớp màng cám của gạo lứt có sẽ giúp cơ thể chúng ta có khả năng kiểm soát chỉ số glucose trong máu. Từ đó thì tình trạng tự tổng hợp insulin trong cơ thể của những người mắc bệnh tiểu đường sẽ được cải thiện khá nhiều.
Những bệnh nhân tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 nên sử dụng các loại gạo lứt theo chỉ định của bác sĩ để có thể nâng cao quá trình chữa bệnh của mình. Trong vitamin nhóm B, protein, crom, chất xơ, chất chống oxy hóa,… thì đều có tác dụng tốt đối với quá trình chuyển hóa glucose. Mà tuyệt vời thay, tất cả những chất dinh dưỡng kể trên đều có trong gạo lứt.
Hỗ trợ giảm cân
Như bạn cũng đã biết trong gạo lứt thì hàm lượng dinh dưỡng tốt cho cơ thể rất cao. Chính vì vậy khi bạn mới ăn có một lượng nhỏ cơm gạo lứt là bạn đã no rồi. Không những thế nó còn giúp bạn no lâu, làm giảm sự thèm ăn của bạn xuống. Chính vì vậy bạn có thể để ý rằng hầu như tất cả những người đang ăn chế độ giảm cân đều thay gạo trắng thường thành gạo lứt đỏ hết.
Ngoài ra thì khi bạn sử dụng gạo lứt đều đặn thì cơ thể sẽ có cơ chế giải độc và chuyển hóa chất bép bằng glucose. Khi đó thì quá trình trao đổi chất trong cơ thể sẽ nhanh hơn, chất béo sẽ được chuyển hóa giảm tình trạng tích tụ mỡ trong cơ thể.
Tác dụng giải độc
Cơ thể chúng ta qua một khoảng thời gian nhất định khi sinh hoạt không điều độ, ăn uống không đảm bảo, môi trường sống bị ô nhiễm, áp lực căng thẳng sẽ dẫn đến tình trạng tích tụ độc tố cho cơ thể. Khi này bạn hãy sử dụng gạo lứt thường xuyên vì thành phần Axit alpha Lipioc có trong gạo lứt sẽ đóng vai trò giải độc gan, giúp thải những độc tố trong cơ thể ra ngoài.
Cải thiện chức năng gan: Gạo lứt có công dụng hỗ trợ cho quá trình thải độc của gan đồng thời hỗ trợ điều trị bệnh xơ gan và tái tạo các tế bào gan một cách hiệu quả. Với những thành phần như Inositol, Phospholipid và Vitamin nhóm B sẽ giúp cho gan giảm được những gánh nặng đáng kể và thực hiện tăng cường những chức năng cần thiết.
Giảm sỏi thận, loãng xương: Công dụng giảm sỏi thận hay giảm loãng xương cũng được nhắc đến khá nhiều đối với gạo lứt. Trong khẩu phần ăn có những hàm lượng canxi khá cao cũng giúp cho cơ thể giảm được những nguy cơ tạo sỏi, đồng thời hỗ trợ phát triển xương chắc khỏe hơn.
Giảm cholesterol: Các chất dinh dưỡng như chất xơ, carotenoid, axit omega-3, IP6… có trong gạo lứt có thể góp phần không nhỏ vào việc làm giảm đi lượng cholesterol và triglyceride để giảm đi khả năng đột quỵ hoặc tai biến, tim mạch.
Tăng cường miễn dịch: Gạo lứt còn có công dụng giúp tăng cường hệ miễn dịch và là những nhân tố quan trọng trong việc ngăn chặn được những căn bệnh, loại bỏ được những loại virut, làm chậm lại quá trình lão hóa. Gạo lứt cũng có hiệu quả trong việc kháng khuẩn, kháng virut.
Giảm nguy cơ ung thư: Trong gạo lứt có chứa các thành phầm Polyphenol, tocotrienol là hai thành phần có khả năng làm kìm hãm và ức chế các tế bào ung thư. Khi cơ thể hấp thu được những chất xơ có trong gạo lứt thì có thể giảm được nguy cơ mắc những căn bệnh ung thư ruột kết, ung thư gan hay ung thư vú…
Cải thiện hệ tiêu hóa: Gạo lứt có thể cung cấp được lượng chất xơ cho cơ thể để giúp cho bộ máy tiêu hóa được cải thiện, tiêu hóa được lượng thức ăn và có thể giảm được những hiện tượng rối loạn đường tiêu hóa.
Tốt cho mắt: Ăn gạo lứt thường xuyên cũng giúp cho thị lực được cải thiện, đồng thời làm giảm đi quá trình chuyển hóa hoàng điểm, đục thủy tinh thể. Đồng thời lượng omega có trong gạo lứt cũng mang lại tác dụng cải thiện được thị lực của mắt.
Tăng cường trí óc: Gạo lứt có thể giúp giảm cơn đau đầu và giúp cơ thể hồi phục tinh thần nhanh hơn, làm tan đi sự mệt mỏi đồng thời tạo sự tập trung để làm việc hiệu quả hơn.
Làm đẹp: Gạo lứt cũng được rất nhiều chị em phụ nữ tin dùng trong làm đẹp, các nhóm vitamin và khoáng chất có trong gạo lứt sẽ giúp làn da trắng mịn màng hơn.
Gạo lứt dùng trong thời điểm nào?
Khi sử dụng gạo nếp bạn cũng nên lưu ý một số cách dùng để tăng được hiệu quả sử dụng cho các loại gạo. Mỗi loại gạo lứt thường có những công dụng khác nhau và phù hợp với cơ địa khác nhau.
Vào mùa hè bạn nên chọn cho mình những loại gạo lứt có màu nhạt hơn như gạo lứt trắng, nâu hoặc tím vì chúng có nhiều tính hơn. Hoặc có thể sử dụng chúng khi pha trộn với gạo trắng qua các loại gạo như đen, đỏ.
Vào mùa thu thì nên chọn những loại gạo có nhiều tính dương như gạo đỏ, gạo đen. Tương tự bạn có thể dụng hai loại gạo này vào mùa đông, xuân.
Cách sử dụng gạo lứt nếp
Ngoài những cách sử dụng và phân loại gạo lứt theo màu sắc hay tính âm dương, bạn nên chú ý đến việc sử dụng và thực hiện phân loại gạo nếp trong điều trị chữa bệnh, theo cơ địa.
Khi cơ thể có chiều hướng mệt mỏi không có xu hướng hoạt động nên dùng gạo lứt đỏ.
Người mắc bệnh tiểu đường, tim mạch, huyết áp, các bệnh về gan, thận thì dùng gạo lứt đỏ.
Người già khỏe mạnh dùng loại gạo lứt màu sang theo thứ tự trắng, đen, đỏ.
Người già bị bệnh hoặc béo phì dùng gạo lứt màu đậm, loại gạo đỏ, đen hoặc trắng.
Trẻ nhỏ gầy: dùng gạo màu sang từ trắng rồi đến gạo đỏ, đen.
Trẻ béo phì hoặc có bệnh nên dùng gạo từ đỏ, đen, trắng.
Người ăn chay dùng các loại gạo đậm màu từ đỏ, đen, trắng.
Người ăn kiêng hoặc giảm cân dùng gạo đỏ, đen, trắng.
Phụ nữ có thai dùng gạo sáng màu trắng, đen, đỏ.
Phụ nữ cho con bú dùng các loại gạo đậm màu theo thứ tự đỏ, đen, trắng để đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể cả mẹ và bé.
Gạo lứt có tốt hơn gạo trắng thường hay không?
Gạo lứt có nhiều chất dinh dưỡng hơn gạo trắng là do phần nguyên cám được giữ lại ở gạo. Gạo trắng thông thường trải qua quá trình thực hiện xay giã làm mất đi một lượng dinh dưỡng bao gồm: 77% vitamin B3, 80% vitamin B1, 90% vitamin B6. Không những vậy quá trình này còn làm mất đi một lượng mangan, các chất xơ cũng bị mất đi trong quá trình này.
Gạo lứt có nhiều chất dinh dưỡng hơn gạo trắng là do phần nguyên cám được giữ lại ở gạo. Gạo trắng thông thường trải qua quá trình thực hiện xay giã làm mất đi một lượng dinh dưỡng bao gồm: 77% vitamin B3, 80% vitamin B1, 90% vitamin B6. Không những vậy quá trình này còn làm mất đi một lượng mangan, các chất xơ cũng bị mất đi trong quá trình này.
Nếp cẩm có phải là gạo lứt hay không?
Gạo lứt thực chất không phải là nếp cẩm, bạn có thể hiểu chúng đều là hai loại gạo có nhiều chất dinh dưỡng và là loại thực phẩm quen thuộc đối với người Việt Nam. Đối với nếp cẩm bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng ở các món ăn hang ngày được chế biến như xôi chè, các loại bánh….
Nấp cẩm là loại gạo nếp có tính ẩm, vị ngọt có bổ sung được ích khí, dùng trong chữa tiêu khát, suy nhược cơ thể, ra mồ hôi trộm, tiêu chảy hay những chứng viêm loét dạ dày, tá tràng, ngoài ra loại này còn rất tốt cho máu huyết và tim mạch. Trong nếp cẩm thường không có gluten và không có vị ngọt.
Giá gạo lứt bao nhiêu và mua ở đâu?
Gạo lứt được bán khá phổ biến, bạn có thể tìm mua ở những siêu thị, đại lý. Đặc biệt trong các cửa hàng thực dưỡng. Thời gian trung bình để trồng loại gạo này lên đến 5 tháng, do vậy mà giá thành sẽ cao hơn những loại gạo thông thường, giá gạo lứt có mức giá từ 26.000 – 50.000 đồng/1kg tùy loại.
Lưu ý: Để chọn được loại gạo lứt ngon nên lựa chọn gạo theo mùa, và tốt nhất nên chọn mua loại gạo lứt gần nơi mình sinh sống. Khi chọn nên chọn loại hạt gạo chắc, nhỏ, tròn mình và loại hạt gạo dài để có nhiều chất bổ sung cho cơ thể hơn, chọn loại gạo còn phần mầm và cám gạo để có thành phần dinh dưỡng cao nhất.
Hướng dẫn sử dụng gạo lứt để hiệu quả nhất
Gạo lứt thường rất cứng và phải ngâm trước khi nấu để gạo mềm hơn, thời gian để nấu chin gạo lứt lâu hơn gạo trắng thông thường. Do vậy mà khi ăn chúng ta cần phải nhai từ từ, không nên ăn quá nhanh để có thể tiêu hóa được tốt hơn.
Chỉ nên sử dụng gạo lứt 2 – 3 lần/tuần để cơ thể hấp thụ được chất dinh dưỡng và phát huy tối đa công dụng của chúng.
Khi ăn gạo lứt nên nhai thật kỹ cho đến khi gạo lứt ra nước thì mới nuốt, nếu không nhai kỹ có thể gây ra chứng khó tiêu.
Những trẻ em, người cao tuổi có thể trạng yếu, gầy gò, phụ nữ đang mang thai và cho con bú nên bồi bổ sức khỏe bằng những thực phẩm có đầy đủ chất dinh dưỡng. Không nên sử dụng quá nhiều gạo lứt và sử dụng thường xuyên thay cho những thực phẩm khác.
Hướng dẫn bảo quản gạo lứt đúng cách
Quá trình đóng gói gạo lứt người ta thường sử dụng túi yếm khí và hút chân không cho các túi gạo để quá trình vận chuyển gạo sẽ được bảo quản tốt nhất. Do vậy mà khi bỏ gạo ra khỏi túi thì chỉ trong vòng một tháng gạo sẽ không còn giữ được chất lượng ban đầu. Nếu bảo quản gạo bằng túi và hút chân không có thể bảo quản gạo từ 6 tháng đến 1 năm không kể điều kiện thời tiết.
Thông thường gạo lứt sẽ để bảo quản được trong khoảng 4 – 5 tháng, nếu để quá lâu lớp cám và chất dầu trong gạo sẽ có mùi làm cho gạo bị hư. Khi mua gạo lứt nên chú ý kiểm tra ngày sản xuất gạo và mua đủ dùng. Bảo quản gạo ở nơi khô thoáng có nhiệt độ bình thường, mát.
Làm bánh bằng gạo lứt
Gạo lứt ngoài những công dụng tốt cho sức khỏe qua những cách nấu cơm thông thường còn được sử dụng làm các loại bánh, sữa để làm phong phú thực đơn cho loại gạo này. Dưới đây là cách làm bánh gạo lứt đơn giản và thơm ngon nhất.
Cơm gạo lứt: 2 vá
Bột gạo lứt: 12 muỗng (hoặc có thể thay thế bằng bột gạo nếp, tẻ hoặc gạo lứt).
Đường nâu: 1 muỗng
Nước, dầu ăn
Các bước thực hiện
Bước 1: Lấy phần cơm gạo lứt đã chuẩn bị cho vào máy xay, thêm một chút nước vào rồi thực hiện xay cho các phần cơm nhỏ ra.
Bước 2: Phần cơm vừa xay cho ra bát, thêm đường nâu và phần bột chuẩn bị vào. Thực hiện nhào bột cho đều tay. Có thể cho thêm một ít đường hoặc muối mè để tăng thêm hương vị cho bánh. Vì gạo lứt thường ít có độ ngọt nên bạn nên chế biến tùy khẩu vị nhé.
Bước 3: Khi bột đã dính thành một khối đều và quyện vào nhau thì chia bột thành các phần nhỏ bằng nhau, nặn thành bánh vừa ăn. Không nên nặn quá dày vì bánh sẽ không chin thấu bên trong, độ dày bánh từ 2 – 3cm là được.
Bước 4: Bắc chảo lên bếp, cho thêm dầu rồi đợi dầu sôi thì cho bánh vào rán. Khi rán nên để lửa nhỏ để bánh chín thấu bên trong mà bên ngoài không bị cháy. Nếu không thích dầu mỡ bạn có thể áp chảo bánh cho đỡ ngấy nhé.
Bước 5: Khi bánh đã chín gắp bánh ra để trên giấy thấm dầu cho ráo, ăn kèm với muối mè cũng rất thơm ngon và có vị bùi nhé.
Vậy là đã hoàn thành xong mẻ bánh gạo lứt thơm ngon hấp dẫn cho ngày cuối tuần rồi. Với công thức cực kì đơn giản này bạn sẽ có những mẻ bánh gạo lứt thơm ngon đầy chất dinh dưỡng, cùng bắt tay thử nghiệm nohé!
